BUŁGARIA - RUMUNIA - WĘGRY 2017
- Jerzy Kuśmierczyk
- 30 paź 2017
- 17 minut(y) czytania
17 - 29 sierpnia 2017 roku
Opisywany w tym poście wyjazd uruchomił moje wspomnienia z pierwszego samodzielnego wyjazdu. Była to wyprawa na trasie: Polska - Ukraina (d. ZSRR) - Rumunia - Bułgaria - Rumunia - Węgry - Polska w 1978 roku. Był to wyjazd super samochodem marki Syrena-105!!!
Tutaj muszę dodać informację dla młodszej i starszej młodzieży , o możliwościach wyjazdu za granicę przeciętnego obywatela PRL. (Ciekawe, czy młodzież to czyta - jeżeli tak to dajcie znak. Mój adres po kliknięciu prawym klawiszem na dowolne zdjęcie.)
Było to w 1978 roku. Polska była "10 potęgą gospodarczą w świecie" i wszyscy korzystali z tego "dobrobytu" i wyjeżdżali na wakacje w świat, oczywiście w ramach "obozu socjalistycznego". Wolność była niesamowita, gdyż już w 1975 roku można było bez ograniczeń wyjeżdżać do DDR (Niemieckiej Republiki Demokratycznej) na podstawie specjalnego wpisu w dowodzie osobistym, a wcześniej było to możliwe po uzyskaniu "wkładki paszportowej",
Znacznie wcześniej był już swobodny dostęp do czeskiej części Tatr. Było to takie osiągnięcie, że zostało nawet uwiecznione w piosence śpiewanej przez Bogdana Łazukę. ("... za granicą bywam w Czeskich Tatrach" ...)
Wyjazd do ZSRR to była już inna bajka, gdyż do "kraju przyjaciół" nie można było wyjechać ot tak po prostu - chcę i jadę. Jedyną możliwością był wyjazd zorganizowany przez biuro podróży. Inną możliwością był przejazd tranzytem przez teren dzisiejszej Ukrainy, jadąc do Rumunii i Bułgarii.
Oczywiście była to ściśle określona trasa, a każdy zjazd natychmiast powodował reakcję wszechobecnej milicji. Jeden z moich przyjaciół zboczył z trasy, gdyż chciał odwiedzić rodzinne strony, a po zatrzymaniu przez milicję powiedział: "...jak przyjeżdżacie do nas, to jeździcie gdzie chcecie..", na co rezolutny milicjant odpowiedział: "... a co ja poradzę, że u was taki bardak..."
Nie była to droga najkrótsza, ale dla obrotnych Polaków mogła to być droga najbardziej korzystna. Dla wielu drobny handelek był jedynym celem wyjazdów "turystycznych". Był to ogólnie znany proceder, tępiony formalnie przez sowieckich celników, chociaż turysta bez towarów handlowych był również podejrzany i niemile widziany, gdyż nie było powodów do wymuszenia od niego "wziatki". Nie cieszyliśmy się sympatią "ludzi radzieckich", gdyż do dziś pamiętam odzywkę sowieckiego pogranicznika, który po sprawdzeniu moich dokumentów powiedział: "Kto u was pracuje. Dzisiaj przekroczył polsko-radziecką granicę 2.5 milionowy polski turysta."
Wyjazdy poza strefę "obozu socjalistycznego" były możliwe po uzyskaniu paszportu od władz PRL i oczywiście wizy. O paszport należało wystąpić długo przed wyjazdem i należało go zwrócić po powrocie, gdyż był on własnością Państwa. Podstawą do wydania paszportu była oczywiście pozytywna opinia odpowiednich władz i przydział dewiz. (Była to jakaś śmieszna kwota, nie wiem dokładnie jaka, gdyż nie miałem możliwości skorzystać)
Jak się ma takie wspomnienia, to wycieczka dawnym szlakiem jest wielką gratką i prawie podróżą sentymentalną. Dlatego też w paru miejscach umieszczam stare zdjęcia z podróży w 1978 roku.
BUŁGARIA
Obrazek rodzajowy po wjeździe do Bułgarii w 1978 roku.
Na pierwszym planie Cygan z niedźwiedziem na łańcuchu, a w tle plakat upamiętniający XI zjazd Bułgarskiej Partii Komunistycznej.
Sofia (bułg.: София; sofia z gr. znaczy również mądrość) – stolica i największe miasto Bułgarii. Położona w zachodniej części Bułgarii, w śródgórskiej kotlinie, u stóp masywu Witoszy. Miasto leży nad rzeką Bojanską, która jest lewym dopływem rzeki Iskyr. Sofia stanowi wydzielony obwód miejski, jest ponadto ośrodkiem administracyjnym obwodu sofijskiego.
Sofia nie wywarła na mnie specjalnego wrażenia. Przewodniczka poprowadziła nas kilkoma ulicami, które nie były zbyt atrakcyjne. Być może był to błąd przewodniczki, ale nawet w internecie nie znalazłem entuzjastycznych relacji z pobytu w Sofii. Pewnie właśnie tak jest - bez ekscytacji.
Meczet Banya Bashi („Piątkowy”)
Siedziba Prezydenta Republiki.
W ciekawie rozwiązanym przejściu podziemnym połączonym z ekspozycją pozostałości po rzymianach znajdują się również sklepy ze wszystkim, a tam...
Lenin wiecznie żywy!? Może nie aż tak, ale doświadczył reinkarnacji.
Musi być w Bułgarii duża tęsknota za Związkiem Radzieckim, bo przecież te koszulki ktoś kupuje, a stwierdzenie, że "KGB nadal cię obserwuje" może nie być tylko ponurym żartem.
Budynek parlamentu
Cerkiew św. Jerzego w Sofii (buł. Църква "Свети Георги") – wczesnochrześcijańska rotunda z czerwonej cegły, będąca najstarszym budynkiem, znajdującym się w Sofii, stolicy Bułgarii. Znajduje się między Hotelem Sheraton a Pałacem Prezydenckim, wśród pozostałości antycznego miasta Serdica.
Rotunda została zbudowana przez Rzymian w IV wieku naszej ery. Wewnątrz oraz w centralnej kopule zachowały się oryginalne freski z XII-XIV wieku. Za czasów Imperium Osmańskiego budynek służył za meczet, a od jego upadku cerkiew-muzeum. (wg Wikipedii)
Pozostałości budowli z okresu rzymskiego.
Sobór św. Aleksandra Newskiego w Sofii – główna świątynia patriarsza autokefalicznego Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego.Cerkiew została wybudowana na cześć rosyjskiego cara Aleksandra II, dzięki któremu Bułgaria uzyskała niepodległość w 1878. Cerkiew przyjęła nazwę patrona carskiej rodziny św. Aleksandra Newskiego. Pierwszy kamień został położony w 1882. Budowę cerkwi zakończono w 1912. Cerkiew projektował rosyjski architekt Pomerancew w stylu neobizantyjskim, który był bardzo popularnym w XIX wieku w Rosji. Kopuły katedry są pozłacane, wejście zdobi marmur ze Sieny i Carrary, trony dla cara i patriarchy zrobione są z onyksu i alabastru. (wg Wikipedii)
Nesebyr (bułg. Несебър Nesebǎr) – miasto w obwodzie Burgas, w Bułgarii, położone na niewielkim półwyspie na wybrzeżu Morza Czarnego, 10 194 mieszkańców.
Miasto jest rezerwatem architektonicznym i archeologicznym od 1956, a od 1983 zabytki kultury w mieście zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. (wg Wikipedii).
Może to wynika z braku właściwej reklamy lub nieumiejętnego podania informacji, ale Bułgaria nie może pochwalić się jakimiś specjalnymi atrakcjami turystycznymi. Słyszy się tylko o Sofii, Warnie i Nesebyrze. Nawet na portalach podróżniczych jest mało informacji, a te co są, nie są zbyt entuzjastyczne. Może dlatego nasza wizyta w Bułgarii ograniczyła się do Sofii i Warny. Dlatego chcę pokazać przynajmniej jak wyglądał Nesebyr w 1978 roku.
Przy okazji mogę pokazać, że wytwór polskiej myśli technicznej z silnikiem od motopompy dał radę dojechać tak daleko.
Ta cerkiew św. Jana Chrzciciela ma 1000 lat.
Warna (bułg. Варна) – miasto w Bułgarii. Stolica obwodu Warna i gminy Warna. Port nad Morzem Czarnym. Według danych Narodowego Instytutu Statystycznego w Bułgarii z 31 grudnia 2011 miasto liczyło 334 781 mieszkańców. Jest trzecim pod względem liczby ludności miastem Bułgarii (po Sofii i Płowdiwie)
Na miejscu wcześniejszej osady powstała około 580 p.n.e. grecka kolonia Odessos. Miasto było potem częścią Imperium Rzymskiego, a następnie Bizancjum.
W VII wieku miasto zniszczone przez Słowian lub Awarów. Słowianie założyli nowe miasto w okolicach starego, nazywając je Warna. Weszło ono w skład państwa bułgarskiego. W 971 Bizancjum odzyskało miasto, lecz ponownie utraciło je na rzecz odrodzonego państwa bułgarskiego w 1201. W XIII i XIV wieku Warna była ważnym portem drugiego państwa bułgarskiego, przez który eksportowano zboże na statkach Wenecji i Genui. W 1389 zdobyta przez Turków, w 1399 splądrowana przez Tatarów Złotej Ordy. 10 listopada 1444 pod Warną miała miejsce bitwa między oblegającą miasto armią węgierską dowodzoną przez króla polskiego i węgierskiego Władysława III (Warneńczyka) a wojskami tureckimi pod dowództwem sułtana Murada II. Bitwa zakończyła się klęską wojsk chrześcijańskich i śmiercią polskiego króla. Przez następne stulecia Warna należała do Imperium osmańskiego, stając się ważną twierdzą w XVIII i XIX wieku. Od 1878 jest w granicach Bułgarii. W latach 1949-1956 miasto funkcjonowało pod nazwą Stalin. (wg Wikipedii)
Sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Warnie. Świątynia wzniesiona w II poł. XIX w.
Pomnik-mauzoleum króla Polski i Węgier Władysława III Warneńczyka w Warnie, powstał z inicjatywy bułgarskiego wojskowego Petyra Dimkowa w miejscu historycznej bitwy w wyniku przekształcenia jednego z dwóch trackich kurhanów grobowych. Pomnik-mauzoleum został otwarty przez cara Borysa III 4 sierpnia 1935.
Z okazji 520. rocznicy bitwy warneńskiej, w 1964 r. otwarte zostało w parku Muzeum z ekspozycją, która powstała na podstawie dokumentacji i przekazów o bitwie. Znajduje się tutaj broń znaleziona na polu bitwy i kopie obiektów podarowane przez muzea w Warszawie, Budapeszcie, Pradze, Bukareszcie i Belgradzie, dary tureckie. W salach poświęconych uczestnikom krucjaty eksponowane są średniowieczne herby i flagi, obrazy i rzeźby, rycerskie zbroje i miecze, broń biała, łuki i kusze, którymi posługiwali się wojownicy. (wg www.krajoznawcy.info.pl)
Warna kojarzy się przede wszystkim z wybrzeżem. Zdjęcia poniżej pokazują plażę w pobliżu Warny w 1978 roku.
Plaża w Warnie w 2017 roku.
Bukareszt (rum. București) – stolica i największe miasto Rumunii oraz centrum przemysłowo-usługowe położone w południowo-wschodniej części kraju (44°25′N 26°06′E) nad rzeką Dymbowicą.
Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z roku 1459, status stolicy kraju Bukareszt uzyskał w 1862 r. Przez XIX i XX wiek przeszedł wiele zmian i stał się centrum kulturalnym i medialnym Rumunii. Eklektyczna architektura, która stanowi mieszankę zabudowy historycznej, socrealistycznej i nowoczesnej, odzwierciedla historię miasta. W okresie międzywojennym Bukareszt uzyskał przydomek Małego Paryża (Micul Paris)[2]. Duża część śródmieścia została zniszczona podczas działań wojennych, trzęsień ziemi i wprowadzania w życie programu systematyzującego Nicolae Ceaușescu. Obecnie miasto przeżywa rozwój ekonomiczny i gospodarczy. (wg Wikipedii)
Katedra patriarchalna.
Willa w której mieszkał Nicolae Ceausescu
Tak wyglądał Bukareszt w 1978 roku, w rok po po trzęsieniu ziemi.
Monastyr Stavropoleus
Stylowe wnętrze restauracji Caru' cu Bere (pod furmanką z piwem) zostało zaprojektowane przez Zygfryda Kowczyńskiego polskiego architekta.
Pałac Parlamentu (rum. Palatul Parlamentului) – budynek rządowy (siedziba parlamentu) znajdujący się w stolicy Rumunii, Bukareszcie, dawniej znany jako Dom Ludowy (rum. Casa Poporului), obecnie jest jednym z największych budynków na świecie.
Rozpoczęcie budowy pałacu wymagało rozbiórki około 7 km² centrum starego miasta i przesiedlenia około 40 000 ludzi z terenu planowanej budowy. Wyburzenia rozpoczęto w 1980, objęły one kilka kwartałów kamienic oraz kilkanaście budynków sakralnych – pretekstem do wyburzeń było trzęsienie ziemi w Bukareszcie w 1977. Projekt obejmował wzniesienie monumentalnej dzielnicy rządowej, na którą oprócz pałacu miały składać się m.in. Ministerstwo Obrony Narodowej, Rumuńska Akademia Nauk, Hotel Marriott oraz szeroki „Bulwar Zwycięstwa Socjalizmu”. Budowę pałacu rozpoczęto w 1983, nadzorował ją sztab 700 architektów i 20 tysięcy robotników.
Po rewolucji ustrojowej w Rumunii w 1989 pałac był ukończony w 80%. Nazwano go „Pałacem Narodu” i zastanawiano się nad nowym przeznaczeniem pałacu. Szukano też inwestora, który dokończyłby budowę. Chętnym do zakupu i dokończenia obiektu był m.in. Rupert Murdoch, który powiedział, że zamierza w budynku otworzyć największe na świecie kasyno. Po tej deklaracji zdecydowano, że budynek pozostanie w rumuńskich rękach i będzie służył narodowi rumuńskiemu.
W 1989 koszt budowy oszacowano na 1,75 miliardów dolarów amerykańskich, w roku 2006 wartość wszystkich prac wzrosła do 3 miliardów euro. (wg Wikipedii)
Wstęp do tego budynku jest ograniczony i ściśle nadzorowany. Bramki kontrolne jak na lotnisku i zakaz fotografowania.
Na zdjęciu: tak wyglądam bezpośrednio po kontroli - identyfikator otrzymany po oddaniu dowodu osobistego i pasek od spodni zdejmowany przed bramką kontrolną.
Sinaia – miasto w centralnej części Rumunii, w okręgu Prahova. Sinaia leży około 60 km na północny zachód od Ploeszti i 50 km na południe od Braszowa, w dolinie rzeki Prahova, u stóp gór Bucegi. Według spisu ludności z 2002 roku miasto zamieszkiwane jest przez 12 512 osób[1]. Znaczna większość mieszkańców jest wyznania prawosławnego. Rumuni stanowią 98.9% populacji, drugą najliczniejszą grupą są Węgrzy – 0,7%.
Znajduje się tam pałac Peleş o architekturze w stylu bawarskim, prywatna własność byłego króla Michała I. Król zgodził się otworzyć pałac dla zwiedzających w zamian za odpowiednie wynagrodzenie dla rodziny królewskiej. W skład kompleksu wybudowanego dla rumuńskiej rodziny królewskiej wchodzi także pałac Pelişor.
Urodzili się tu między innymi dwaj królowie Rumunii: Michał I i Karol II, a także książę Mikołaj Rumuński.
29 grudnia 1933 na dworcu kolejowym w Sinaia w zamachu przeprowadzonym przez członków Żelaznej Gwardii zginął ówczesny premier Rumunii, Ion Duca. (wg Wikipedii)
Monastyr w Sinaia
Sinaia jest kurortem i co wyraźnie widać po stylu zabudowy.
Prejmer (niem. Tartlau, węg. Prázsmár) – miejscowość w Rumunii położona w południowo-wschodniej części Siedmiogrodu w okręgu Braszów (ok. 20 km na północny wschód od Braszowa, w regionie zwanym Burzenland). W przeszłości zamieszkana głównie przez Sasów siedmiogrodzkich. Znana ze znajdującego się w niej jednego z charakterystycznych dla tego regionu kościołów warownych. Wraz z sześcioma innymi wsiami siedmiogrodzkimi znajduje się od 1999 r. na liście światowego dziedzictwa UNESCO. (wg Wikipedii)
Bran (węg. Törcsvár, niem. Törzburg) – miejscowość w centralnej Rumunii w okręgu Braszów. Położona jest w południowo-wschodnim kącie Siedmiogrodu, pomiędzy masywami Karpat Południowych: Bucegi i Piatra Craiului, ok. 30 km od Braszowa, przy jednej z dróg łączącej Siedmiogród z Wołoszczyzną.
We wsi znajduje się malowniczy zamek Bran, wzniesiony w XIV w. przez królów węgierskich, reklamowany jednak bezpodstawnie jako obiekt związany z pierwowzorem Drakuli – Władem Palownikiem, czemu zawdzięcza ogromną popularność wśród nieświadomych turystów. (wg Wikipedii)
W 1897 roku ukazała się powieść Brama Stokera, zatytułowana Drakula. Jej tytułowym bohaterem był hrabia, transylwański arystokrata, będący jednocześnie wampirem. Nie był to pierwszy krwiopijca w literaturze, w roku 1819 bowiem powstało opowiadanie o wampirach autorstwa Johna Polidoriego, The Vampyre (Wampir)[1]zainspirowana ideą George’a Byrona. Jej głównym bohaterem jest lord Ruthven – wampir.
Stoker, tworząc postać wampirycznego hrabiego, nadał jej imię „Dracula”, napotkane w jednej z historycznych ksiąg. Był to przydomek władcy Wołoszczyzny Włada Drakuli zwanego też Palownikiem (zob. nabicie na pal) – syna Włada Diabła. Być może Stoker użył również fragmentów biografii wołoskiego władcy, o czym mogą świadczyć wzmianki o wyprawach wojennych na terytorium Imperium Osmańskiego dokonywanych przez jednego z wielkich przodków hrabiego, czy też o tegoż przodka zdradzieckim bracie. Znajdują one bowiem pokrycie w faktach z życiorysu Tepesa. Niemniej, na ogół przyjmuje się że Stoker ograniczył się jedynie do zapożyczenia imienia. (wg Wikipedii)
Rumuni umiejętnie wykorzystują tę legendę i powstała oddzielna gałąź turystyki związanej z hrabią Dracula. Nasza sympatyczna przewodniczka stwierdziła, że pisarz, który wymyślił postać Drakuli powinien mieć ufundowany pomnik, gdyż powiększa dochody Rumunii nawet po swojej śmierci.
Braszów (rum. Brașov IPA: [braˈʃov], 1951–1961: (Orașul) Stalin, węg. Brassó, niem. Kronstadt, saski dialekt siedmiogrodzki Krunen) – miasto w środkowej Rumunii, w okręgu Braszów (Siedmiogród), ok. 166 km od Bukaresztu.
W 1978 roku przejeżdżaliśmy przez Brasov i mieliśmy okazję zobaczyć uszkodzenia zabytkowych budynków po trzęsieniu ziemi w 1977 roku. Jak widać ze zdjęć obecnie po uszkodzeniach już nie ma śladu i zmienił się charakter placu.
Viscri (niem. Deutsch-Weißkirch, węg. Szászfehéregyháza) – miejscowość w Rumunii położona w południowej części Siedmiogroduw okręgu Braszów (ok. 40 km na południowy wschód od Sighișoara). W przeszłości zamieszkana głównie przez Sasów siedmiogrodzkich. Znana ze znajdującego się w niej jednego z charakterystycznych dla tego regionu kościołów warownych. Wraz z sześcioma innymi wsiami siedmiogrodzkimi znajduje się od 1999 r. na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Odizolowaniu od głównych szlaków komunikacyjnych (trwającemu do dziś) wieś zawdzięcza zachowanie dawnego saskiego układu urbanistycznego, któremu (wraz z kościołem warownym) zawdzięcza wpisanie na listę światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO. Przy głównym trakcie oraz dwóch ulicach biegnących do kościoła znajdują się typowe saskie gospodarstwa.
W 2006 r. książę Karol kupił i odrestaurował jedną z saksońskich posesji we wsi. (wg Wikipedii)
Ksążę Karol ma poczucie humoru i twierdzi, że dlatego kupił tę nieruchomość, gdyż jest potomkiem Drakuli.
Kościół warowny znajduje się na południowo-zachodnim krańcu wsi. Już w XII w., przed przybyciem tutaj Sasów, powstał tu mały romański kościół zbudowany przez zamieszkujących tutaj Szeklerów. Wraz z przybyciem Sasów zaczęła się stopniowa rozbudowa świątyni – ostatecznie powstała gotycka trzynawowa bazylika z potężną wieżą (wzniesioną jeszcze w XIII w. jako główny punkt obronny, dominujący i dzisiaj nad całym zespołem), a ponadto kościół ufortyfikowano i otoczono murami obronnymi. Rozbudowa kompleksu następowała przez stulecia, aż do XVII w. W murach obronnych, od ich wewnętrznej strony, umieszczono pomieszczenia służące jako schronienie dla mieszkańców wsi i ich dobytku podczas częstych najazdów zza Karpat. Od XVI w. kościół jest świątynią ewangelicką. (wg Wikipedii)
Sighișoara (węg. Segesvár, niem. Schäßburg, łac. Castrum Sex, pol. Segieszów – miasto w środkowej Rumunii, nad rzeką Wielką Tyrnawą (rum. Târnava Mare) w Siedmiogrodzie, jeden z najlepiej zachowanych średniowiecznych zespołów miejskich w Europie Środkowo-Wschodniej. W 1849 miała tu miejsce jedna z bitew w powstaniu węgierskim, w której najprawdopodobniej poległ adiutant Józefa Bema, węgierski poeta Sándor Petőfi. (wg Wikipedii)
Sighișoara jest znana z powodu znakomicie zachowanego Starego Miasta. Punktem charakterystycznym miasta jest stara wieża zegarowa wysoka na 64 m, wzniesiona w 1556 roku. Dziś mieści się w niej Muzeum Historyczne. (wg Wikipedii)
Podobno w tym budynku urodził się Wlad Palownik "Dracula"
(Sybin (rum. Sibiu, węg. Nagyszeben, niem. Hermannstadt) – miasto w środkowej Rumunii, w Siedmiogrodzie, stolica okręgu Sybin. Liczy 154 892 mieszkańców. Leży nad rzeką Cibin, dopływem Aluty. (wg Wikipedii)
Alba Iulia (węg. Gyulafehérvár, łac. Apulum, niem. Weißenburg, od 1711 Karlsburg, polska nazwa nieodmienna – miasto w Siedmiogrodzie (Rumunia), stolica okręgu Alba. Leży nad Maruszą. Liczy 58.681 mieszkańców (2011).Miasto było ważnym centrum politycznym, ekonomicznym i społecznym Dacji. Pod nazwą Apulon zostało wspomniane przez starożytnego greckiego geografa, Ptolemeusza. Gdy południowa część Dacji stała się częścią Imperium rzymskiego, miasto zostało stolicą Dacji Apulensis, znane było jako Apulum. Apulum było jednym z największych centrów rzymskiej Dacji. Stacjonował tu XIII Legion.W IX wieku miasto jest znane jako Bălgrad („Biała Cytadela”). Węgierskie źródła wspominają władcę o imieniu Geula/Gyyla/Jula, który zdobył miasto i uczynił je stolicą swojego księstwa w X wieku. Następnie ustanowiono biskupstwo katolickie Siedmiogrodu (1009) po przyjęciu chrztu przez króla Węgier – Stefana I. Pierwsza katedra została zbudowana w XI wieku. W 1442 roku Jan Hunyady, wojewoda siedmiogrodzki wykorzystał cytadelę do przygotowań do głównej bitwy z Turkami. Katedra została rozbudowana za jego czasów i stała się miejscem jego pochówku.(wg Wikipedii)
Katedra św. Michała
Pierwszą świątynią na miejscu dzisiejszej katedry była murowana rotunda wzniesiona zapewne w X w. Ta została zastąpiona w XI w.przez murowaną romańską bazylikę, która została zniszczona podczas najazdu mongolskiego w 1241. Po tej katastrofie, w drugiej połowie XIII w. zbudowano obecną, późnoromańską (z elementami gotyku) katedrę. W XIV w. dokonano jej pierwszej przebudowy, wznoszono też jeszcze wieżę (ukończoną ostatecznie w XVII w.) oraz niewielki szczyt fasady zachodniej (XVIII w.). W XVI i XVII w. katedra znajdowała się w rękach protestanckich (katolicy odzyskali ją po pokoju karłowickim).
Katedra jest jednym z najcenniejszych zabytków Siedmiogrodu. Została zbudowana na planie krzyża łacińskiego, jako trójnawowabazylika z transeptem. Zachodnia fasada posiada tylko jedną wieżę, południową (północnej nie wybudowano). Od północy przylega do kościoła renesansowa kaplica Lazoniusa z początku XVI w. Patrona świątyni przedstawia płaskorzeźba romańska z XIII w. W południowej nawie świątyni znajdują się groby przedstawicieli wybitnego węgierskiego rodu Hunyadych, m.in. Jana Hunyadyego, wojewody siedmiogrodzkiego, oraz jego syna Władysława. W Kaplicy Królewskiej znajdują się nagrobki Izabeli, córki Zygmunta Starego, oraz jej syna Jana Zygmunta Zapolyi, księcia siedmiogrodzkiego. (wg Wikipedii)
Sobór Koronacyjny to obecnie najbardziej reprezentacyjna budowla miasta. Kompleks stoi nieopodal katedry rzymskokatolickiej, nad którą wyraźnie dominuje. Bez wątpienia w pewien sposób jest to działanie zamierzone przez budowniczych Soboru, którzy chcieli pokazać wyższość kultury i narodu rumuńskiego nad katolicyzmem, reprezentowanym głównie przez ludność węgierską. Budowę soboru rozpoczęto w 1921 r. - a więc dwa lata po zjednoczeniu krainy z Królestwem Rumunii. Projekt całego kompleksu wykonał architekt Victor Stefanescu, nawiązując bezpośrednio do innych zespołów cerkiewnych budowanych wówczas w Siedmiogrodzie w tak zwanym stylu narodowym, który jednak ciągle jeszcze się kształtował. Mimo że punktem wyjścia dla architekta była cerkiew książęca wzniesiona w dawnej stolicy Wołoszczyzny, Târgovi te, styl wołoski został tu jednak dalece przekształcony na rzecz monumentalizmu, który z zasady był sprzeczny z kanonem sztuki wołoskiej. Przed wejściem do katedry umieszczone są płyty upamiętniające Wielkie Zgromadzenie Narodowe (1918). Znajdująca się w centrum założenia cerkiew katedralna Trójcy Świętej ozdobiona jest malowidłami wykonanymi przez C. Petrescu. Wyróżniają się tu portrety Michała Walecznego i jego żony, znajdujące się kruchcie świątyni. Nazwa Soboru pochodzi od uroczystej koronacji, której dokonał w tym miejscu król Rumunii Ferdynand I (1922) i która - podobnie jak cała budowla - miała na celu ostateczne potwierdzenie prawa Rumunii do Siedmiogrodu. (wg gazeta.pl)
Cerkiew św. Mikołaja w Densus jest najstarszą cerkwią kamienną w Rumunii, wzniesiona prawdopodobnie ok. 1280 roku. Świątynia stoi na miejscu mauzoleum Longinusa Maximusa rzymskiego dowódcy poległego w walce z Dakami. Część tego obiektu zostało wykorzystane jako mury nowej świątyni. Do budowy wykorzystano również materiały z pobliskiej świątyni Marsa, a także rzymskie rury kanalizacyjne (okna nawy). Jest to więc jest to hybryda, ukazująca jak różne mogą być oddziaływania na architekturę.
(wg "Rumunia - przestrzeń. sztuka. kultura" - Łukasz Galusek, Michał Jurecki)
Hunedoara (węg. Vajdahunyad, niem. Eisenmarkt) – miasto w okręgu Hunedoara, w Siedmiogrodzie, w Rumunii, nad rzeką Cemą. Liczy 79 235 mieszkańców na powierzchni 97 km². Znane jest głównie z gotyckiego zamku Jana Hunyadyego. Symbol Hunedoary oraz węgierskiego panowania w Siedmiogrodzie, hunedoarski zamek, powstał w XV wieku (jego kopia – zamek Vajdahunyad, znajduje się w Budapeszcie). Samo miasto jest znane jednak od XIV wieku. Szybszy rozwój osady datuje się od rewolucji przemysłowej, gdy w Hunedoarze założono pierwszą hutę żelaza. (wg Wikipedii)
Timișoara (daw. pol. Temeszwar, węg. Temesvár, niem. Temeswar, Temeschwar lub Temeschburg) – miasto w zachodniej Rumunii, ośrodek administracyjny okręgu Temesz, przemysł maszynowy, chemiczny, skórzany, włókienniczy, spożywczy. Ważny węzeł komunikacyjny, uniwersytet. Pierwsze wzmianki o Timișoarze pochodzą z 1212 roku. W 1316 r. w mieście rezydował król węgierski Karol I Robert, następnie zamek przeszedł w ręce węgierskiego regenta i wojewody siedmiogrodzkiego Jana Hunyadyego / rum. Ioan de Hunedoara. 20 lipca 1514 r. w mieście został okrutnie stracony György Dózsa – przywódca powstania chłopskiego na Węgrzech i w Siedmiogrodzie. W 1552 roku, po ponad miesięcznym oblężeniu, miasto bronione przez załogę dowodzoną przez Istvána Losonciego zajęli Turcy. Po 164 latach Timișoara na 200 lat znalazła się pod panowaniem Austrii, późniejszej monarchii austro-węgierskiej.20 grudnia 1989 roku po krwawych zamieszkach Timișoara została ogłoszona pierwszym wolnym miastem w Rumunii. Powodem wybuchu buntu było przymusowe przesiedlenie węgierskiego pastora ewangelickiego Lászlo Tőkésa zorganizowane przez tajną policję Securitate. (wg Wikipedii)
Wokół Placu Unii, zostały usytuowane zabytkowe pastelowe budynki. W XVIII w. było to centrum handlowe w mieście i miejsce licznych wojskowych procesji i ceremonii religijnych.
Barokowa katedra rzymskokatolicka (Catedrala Episcopala Romano-Catolica) została zbudowana w latach 1736-1754.
Budapeszt (węg.: Budapest) – stolica i największe miasto Węgier, położone w północnej części kraju, nad Dunajem. Formalnie stworzony został w latach 1872-73 z trzech połączonych ze sobą miast: Budy i Óbudy na prawym brzegu Dunaju (geograficznie – Średniogórze Zadunajskie) oraz Pesztu – na lewym (geograficznie – Średniogórze Północnowęgierskie i Wielka Nizina Węgierska).
Budapeszt to jedna z najważniejszych metropolii Europy Środkowej a także 8. najludniejsze miasto wśród stolic Europy. Stanowi wielki ośrodek kulturalny (biblioteka narodowa, liczne muzea, galerie sztuki, teatry, opera) i naukowy (Akademia Nauk, uniwersytet (od 1635), politechnika (od 1782), Akademia Sztuk Pięknych, wiele innych uczelni i instytutów badawczych). Jest też ważnym centrum turystycznym i uzdrowiskowym (kompleksy balneologiczne).
Budapeszt jest uznawany za metropolię globalną. Obecny kształt terytorialny przybrał w roku 1950, gdy przyłączono do niego 23 okoliczne miejscowości, dzięki czemu obszar miasta zwiększył się 2,5 raza, zaś ludność – 1,5 raza. Dzisiejszy Budapeszt jest podzielony na 23 dzielnice z własnymi zarządami. Całym miastem zarządza Samorząd Stołeczny (Fővárosi Önkormányzat). (wg Wikipedii)
Bazylika św. Stefana w Budapeszcie (węg. Szent István Bazilika) – bazylika przy placu św. Stefana (węg. Szent István tér) w Peszcie. Od konsekracji w 1905 roku jest największym kościołem stolicy Węgier. Może pomieścić do 8500 wiernych. Obecnie jest konkatedrą archidiecezji Ostrzyhom-Budapeszt.Położona niedaleko Mostu Łańcuchowego bazylika jest poświęcona pierwszemu węgierskiemu królowi Stefanowi I. W przedsionku znajduje się rzeźba św. Gerarda (węg.Gellérta). Zwieńczeniem bazyliki jest 96-metrowa kopuła z mozaiką przedstawiająca Boga Ojca. Przy wejściu znajduje się tympanon z Maryją jako patronką Węgier i węgierskimi świętymi. Antresola kopuły jest otwarta dla zwiedzających, można się tam dostać po schodach (297 stopni) bądź wjechać windą.Bazylika jest drugim budapeszteńskim, a trzecim węgierskim najwyższym budynkiem. (wg Wikipedii)
Wnętrze Bazyliki św. Stefana
Budynek parlamentu w Budapeszcie (Országház) – jeden z symboli stolicy Węgier i całego kraju. Położony nad Dunajem, w dzielnicy Peszt, jest jednym z największych gmachów parlamentów narodowych na świecie.Gmach powstał po połączeniu trzech dawnych miast w jedno – Budapeszt. Władze miejskie uznały, że zjednoczona stolica potrzebuje nowej, reprezentacyjnej siedziby. Na jej miejsce wybrano podmokły, bagnisty teren w okolicy wówczas niezamieszkanej, a w dodatku cieszącej się reputacją bardzo niebezpiecznej. Zanim doszło do rozpoczęcia prac teren budowy musiał zostać osuszony i umocniony, konieczna była także wywózka składowanego tam drewna – w tym celu uruchomiono specjalną linię kolejową, którą później transportowano odpowiednie materiały. Projekt budynku wykonał architekt Imre Steindl.Budowa trwała od 1885 do 1904, choć pierwsze posiedzenie odbyło się już w 1896, podczas hucznie obchodzonej rocznicy 1000-lecia państwa węgierskiego. Pracowało przy nim 1000 osób, zużyto 40 kilogramów złota, pół miliona kamieni szlachetnych i 40 milionów cegieł. Parlament reprezentuje styl neogotycki (widoczne jest pewne podobieństwo do siedziby brytyjskiego parlamentu) choć widoczne są też elementy barokowe (głównie we wnętrzach). Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 17 000 metrów kwadratowych, długość – 268 metrów, szerokość - do 123 metrów, a wysokość kopuły - 96 metrów (drugi pod względem wielkości budynek na Węgrzech). W środku znajduje się 691 pomieszczeń (ponad 200 biur), 29 schodów, 13 wind, 27 wejść i 10 podwórzy. Wnętrza są bogato zdobione freskami i malowidłami, a także witrażami. Na zewnętrznych ścianach gmachu znajdują się herby dawnych Wielkich Węgier. (wg Wikipedii)
Place i uliczki Budapesztu są niezwykle urokliwe.
Most łańcuchowy na Dunaju
Most stanowił pierwsze stałe połączenie leżących po przeciwnych stronach Dunaju – Budy i Pesztu. Był jednocześnie pierwszym mostem kamiennym na odcinku Dunaju w granicach ówczesnych Węgier. Prace przy budowie mostu rozpoczęto w 1839, a oddano do użytku 20 listopada 1849 roku.Uroczyste podwieszenie łańcucha zaplanowano latem 1848 roku. Łańcuch spoczywał wtedy na pływającym rusztowaniu, skąd całą operację mogło podziwiać też kilku zaproszonych gości, w tym István Széchenyi. Podczas wciągania łańcucha zerwała się lina na wielokrążku. Spadające tony metalu uderzyły w rusztowania z gośćmi, którzy wpadli do wody. Hrabia Széchenyi jako dobry pływak wyszedł z wypadku cało. Nigdy jednak nie przeszedł się po tym moście, ponieważ w dniu otwarcia leczył się już w zakładzie neurologicznym w Döbling.Most został wysadzony przez wycofujące się jednostki Wehrmachtu podczas II wojny światowej. Pierwszym z przedsięwzięć po jej zakończeniu stała się jego odbudowa. Do użytku oddano go 20 listopada 1949 – dokładnie w setną rocznicę powstania tego mostu.Lwy, które czuwają po obydwu krańcach mostu wykonał artysta rzeźbiarz János Marschalkó. Plotka głosi, że lwy zostały wyrzeźbione bez języków. Nie jest to prawda. Lwy mają języki, jednak z perspektywy przechodnia ich nie widać (lwy leżą na blokach o trzymetrowej wysokości). (wg Wikipedii)
Parlament od strony Dunaju
Widok Budapesztu z Góry Gellerta
Pomnik węgierskiego wojownika walczącego ze smokiem.
Pomnik Wolności (Szabadság-szobor), wzniesiony w 1947 i przez długie lata poświęcony żołnierzom radzieckim poległym w walce o Budapeszt. Przedstawia on 14-metrową kobietę z brązu trzymającą palmowy liść, ustawioną na 26-metrowym postumencie. Projektantem był Zsigmond Kisfaludi Strobl. Według legendy pomnik pierwotnie miał upamiętniać Istvána Horthyego de Nagybánya, syna Miklósa Horthyego, który zginął na froncie wschodnim w 1942 (był pilotem). W pierwotnej wersji zamiast liścia palmy kobieta miała trzymać w rękach śmigło. Nie wiadomo jednak, na ile ta historia jest prawdziwa. Po 1989 z pomnika usunięto komunistyczne symbole (m.in. czerwoną gwiazdę) oraz napis dziękujący Armii Czerwonej za wyzwolenie miasta - obecnie pomnik ma uniwersalne przesłanie i upamiętnia wszystkich, którzy polegli za Węgry.
Pomniki te znajdują się na Górze Gellerta.
Góra Gellerta (węg. Gellért-hegy, niem. Blocksberg) to wzgórze o wysokości 235 metrów, znajdujące się w Budapeszcie, w I i XI dzielnicy (Tabán), na zachód od Wzgórza Zamkowego. Nazwę zawdzięcza biskupowi Gellertowi, który właśnie tutaj miał zostać zamordowany przez pogan (według legendy spuszczono go ze szczytu w drewnianej beczce).
Góra zawsze cieszyła się zła opinią wśród mieszkańców - uważano, że zbierają się na niej czarownice i odprawiają sabat. Takie opinie były popularne zwłaszcza w okresie kontrreformacji. W późniejszym okresie z powodu wysokiej przestępczości okolice uchodziły za niebezpieczne (wysoka przestępczość była w całej dzielnicy Tabán, zamieszkiwanej, zwłaszcza w XIX wieku, przez biedotę). (wg Wikipedii)
Widok na Stare Miasto od strony Dunaju.
Plac św. Trójcy na Starym Mieście. Pomnik św. Stefana i Baszta Rybacka
Kościół Macieja i pomnik św. Stefana na Placu św. Trójcy na Starym Mieście.
u dołu: wnętrze kościoła św. Macieja
Baszta Rybacka na Starym Mieście.
Comments